Het zijn bijzondere tijden waarin de emotie angst ineens een grote grip heeft op onze samenleving. We staan voor wat voor de meesten van ons tot nu toe de grootste collectieve uitdaging van ons moderne leven is. Het wereldnieuws gaat over niets anders dan het Coronavirus en de daardoor aanstormende economische uitdagingen.

Via mijn collega-coaches en klanten kom ik al heftige verhalen tegen over menselijk leed dat dit virus veroorzaakt. Het is daarom goed te zien hoe mensen creatief gehoor te geven aan de #FlattenTheCurve maatregelen en met initiatieven komen om elkaar te helpen in deze bizarre tijd.

Het blijft bij deze enorme uitdaging belangrijk te beseffen dat niet alleen het virus zelf, maar ook de angst eromheen, gevaarlijk EN besmettelijk is. Onnodige paniek geeft in de huidige situatie ernstige complicaties die extra levens kunnen kosten!

Paarden in de natuur verspillen geen energie aan paniekreacties waar die niet nodig zijn – ze weten instinctief dat ze zich die niet kunnen veroorloven.

Hier vind je tips geïnspireerd door de paardenkudde, om gevaarlijke angstreflexen en hun versterkers bij jezelf en in je omgeving te herkennen, voorkomen of verminderen, om ook tijdens een crisis kansen, lichtpunten en oplossingen te kunnen blijven zien..

Bij het schrijven van dit blog heb ik zelf inmiddels milde griepklachten. Nu ben ik een gezonde en fitte “paardenvrouw”, en mijn symptomen mogen geen naam hebben vergeleken bij de mensen die echt ziek zijn van het Coronavirus. (Als het niet erger wordt dan dit, zal ik niet eens zeker weten of het inderdaad het Coronavirus is.) De omgeving waarin ik me geïsoleerd moet houden is prachtig, zoals je kunt zien op de foto, en het weer is ook niet beroerd. Ik blijf voornamelijk gezegend, en ben daar heel dankbaar voor.

Mijn gedachten gaan dus uit naar mensen die extra kwetsbaar zijn (daarvan heb ik er meerdere in mijn dierbare familie- en vriendenkring) en mensen die direct of indirect zwaar getroffen worden.

Angstpandemie

Als extra nare bijwerking heeft het nieuwe Coronavirus een heuse angstpandemie veroorzaakt: een fenomeen dat minstens even schadelijk en gevaarlijk is voor de maatschappij, als een besmettelijke ziekte.

Wereldwijd tuimelen de beurskoersen over elkaar heen naar beneden. Tegelijkertijd vallen de media over elkaar heen om te rapporteren hoe heftig de gevolgen kunnen zijn en hoe lang dat allemaal gaat duren, iets wat de economische onrust verder versterkt.

De angst over deze crisis wordt tussen mensen onderling sterk aangewakkerd, vaak zonder oog voor de feiten. Mensen gaan zonder noodzaak hamsteren. Een avondmaaltijd na lange dagen stressvol werk, is voor artsen en verpleegkundigen ineens niet in de supermarkt te krijgen.

Het is DIE dynamiek die direct en indirect mogelijk een nog veel groter risico vormt voor het vermogen van mensen om op langere termijn duurzaam in hun levensonderhoud te voorzien, dan het virus zelf.

Natuurlijk, er is genoeg gegronde reden om bezorgd te zijn. Dit Coronavirus zorgt wereldwijd voor een zowel medisch als economisch zeer complexe situatie. We hebben nog geen vaccin, en de piek is nog niet in zicht. Volgens modellen van het Imperial College in Londen zou dit virus in het allerergste scenario in Amerika tegen het eind van de zomer zo’n 2.2 miljoen doden op zijn naam kunnen hebben. Dat is vijf keer meer Amerikanen dan er gestorven zijn in de 2e Wereldoorlog (het dodelijkste militaire conflict in de geschiedenis, dat wereldwijd in totaal een geschatte 70 miljoen levens heeft gekost). In Engeland zou het aantal doden dit jaar kunnen oplopen tot ongeveer 500.000: ongeveer evenveel Engelsen als er in de vijf jaar van 2e Wereldoorlog zijn gestorven. In Nederland is het ‘worst case scenario’ rond de 550.000 doden, en als het ‘meevalt’ rond de 30.000 (Bron: The Economist 19/3, De Volkskrant 17/3 en Wikipedia). De ergste scenario’s hier genoemd houden rekening met overbezette intensive care afdelingen die niet iedereen kunnen behandelen vanwege tekorten aan personeel en apparatuur.

Er worden op korte termijn zware financiele verliezen geleden in o.a. de vlieg- reis- en inmiddels ook de retailbranche. De economische impact zal in veel sectoren uitdagingen en transformaties brengen. En we moeten zo snel mogelijk de stabiliteit op de beurzen zien terug te krijgen om die neerwaartse ‘tailspin’ van de internationale koersen te stoppen. Daarvoor zijn zeker overheidsmaatregelen nodig, maar ook het gezonde verstand, de creativiteit en de discipline van simpelweg iedereen die deze crisis goed wil doorstaan en er weer sterk en gezond uit wil komen.

Op een ander front brengt het enorme spanningsvelden mee in (eenouder) gezinnen wanneer de kids niet naar school kunnen en pappa of mamma niet naar kantoor. Helemaal als die pappa’s en mamma’s ook nog eens onzeker zijn of hun werkgever of eigen bedrijf ineens door dat virus failliet gaat. Of dat ze het virus zullen krijgen terwijl ze ook al astma of hartklachten hebben. En vrezen dat oma of opa een confrontatie met dat nare virus mogelijk niet overleeft. Tegelijkertijd draaien mensen in de zorg zonder genoeg beschikbare mondkapjes nu hier en daar al werkdagen van 24 uur…

Klik hier voor 3 tips om van reflex naar reflectie te schakelen in een crisis.

Doemscenario’s

Het is inderdaad een gigantische uitdaging waar we samen in zitten en samen uit moeten zien te komen. Maar als je sommige journalisten en experts gelooft, komen we deze griep nooit meer helemaal te boven! Mijn van nature gezonde en tot nu toe altijd accurate buikgevoel zegt daarover dat het niet alleen voorbarig, maar ook nogal contraproductief is, om nu alle aandacht alleen maar op doemscenario’s te focussen.

We weten economisch gezien veel meer nìet dan wél zeker op dit moment. Het is niet het ontbreken van kennis en feiten zelf, maar onze allergie voor het gevoel van onzekerheid, dat maakt dat onze gedachten zich in allerlei onheilsvoorspellende bochten gaan wringen. Wanneer we in paniek zijn focussen we instinctief namelijk alleen op gevaar en problemen, en niet op oplossingen.

Voor oplossingen is creativiteit nodig, en die bereik je alleen door eerst in het hier en nu terug te komen naar rust.

Klik hier voor 3 tips om van reflex naar reflectie te schakelen in een crisis.

Lichtpunten

Hoe moeilijk misschien om door de angst en onzekerheid te zien, elke crisis, en dus ook deze, biedt kansen en mogelijkheiden, zoals:

Het verminderen van polarisatie en verbreden van samenwerking: Partijen en landen die al tijden op voet van oorlog leven worden gedwongen op verschillende manieren samen te werken, ook al is het puur uit hun eigenbelang. Dit virus gaan we in ieder geval zeker niet overwinnen als we niet samenwerken.

Nieuwe medische ontwikkelingen en perspectieven: Een aantal van de meest knappe en slimme medische breinen (m/v) zijn op dit moment wereldwijd rond de klok bezig een goed antwoord op het virus te vinden. Niemand kan realistisch zeggen hoe lang dat zal duren en ze verwachten geen ‘magische oplossing’ op korte termijn. We moeten dus vooral doorgaan dit virus door maatschappelijke maatregelen in te dammen, maar het helpt echter wel voor het algemene moreel, om te blijven hopen en zien dat het MOGELIJK is dat er een onverwachte cruciale doorbraak zal zijn.

En nu is ook het moment om de horizon van perspectieven voor ons overbelaste en veel te kostbare medisch bestel als geheel te verbreden. Hoe kunnen we we de immuniteit van individuen en de maatschappij als geheel beter wapenen, zodat we gewoon structureel minder vatbaar worden voor wat voor “griepjes” dan ook? Hoe kunnen we de enorme maatschappelijke kostenpost die veroorzaakt wordt door welvaartsziekten écht fundamenteel aanpakken? Hoe kan onze medische wereld minder structureel achter de feiten aan gaan hollen in het voornamelijk focussen op genezen van bestaande en nieuwe ziekten? Hoe kan onze medische en financiele wereld proactiever inspelen op het voorkomen dat we überhaupt ziek worden?

Een voorbeeld: Volgens het Wereld Kanker Onderzoeksfonds, is bijna 40% van de jaarlijkse nieuwe gevallen van kanker -dit staat gelijk aan +/- 44.000 gevallen- te voorkomen door bewust gezondere voeding- en leefstijlkeuzes.

Heel veel mensen zijn individueel op zoek naar hoe ze zo gezond en fit mogelijk kunnen zijn, maar ons medische en verzekeringsbestel loopt qua investeringen helaas vaak nog wat ver achter de pioniers aan.

Er wordt altijd gehamerd op de noodzaak voor wetenschappelijk bewijs, terwijl de wetenschap zelf relatief weinig écht sluitende oplossingen biedt. Veel farmaceutische middelen hebben daarbij enorm belastende bijwerkingen voor zowel mens als milieu.

Dus waarom niet gewoon meer geld beschikbaar maken om mensen te helpen gezond te blijven op duurzame manieren die individueel bij ze passen, en waar ze zich goed bij voelen?

Nieuwe economische en werkgezondheidsperspectieven: Onze razend drukke, soms veel te hyperactieve burn-out gevoelige samenleving (dit is naast het bieden van alternatieven in de zorg een van de andere redenen dat wij als paardencoaches een steeds groeiende klantenstroom mogen verwelkomen) komt ineens op allerlei vlakken tot een gedwongen soort rust.

Deze brengt die in zichzelf wel weer de nodige stress mee, zeker als die nog heel lang zal duren. Maar het zorgt er wel voor dat we op korte termijn even heel anders naar ons leven kunnen kijken. Welke inspiratie zouden we mee kunnen nemen uit de huidige situatie om als samenleving in ons levensonderhoud te voorzien op een meer mens- dier- en milieuvriendelijke manier? En hoe kunnen we juist die enorm burn-out-gevoelige sectoren zoals de zorg structureel minder overbelasten? Op dit moment heeft de sector zelf in ieder geval geen tijd om over die vraag na te denken…

Het zou kortzichtig en energieverspillend leiderschap zijn om juist het beantwoorden van dit soort transformatievragen op te schorten in het omgaan met deze crisis! Reflectie is geen Nice To Have, maar een basisbehoefte voor duurzaam overleven. Als we hier nu niet over nadenken kan een (onvermijdelijke!) volgende wereldwijde pandemie elk moment opnieuw voor dezelfde chaos en paniek zorgen… of de huidige chaos en paniek alleen nog versterken.

Klik hier voor 3 tips om van reflex naar reflectie te schakelen in een crisis.

De valkuil bij luisteren naar je oergevoel

Het feit dat we emoties zoals angst kunnen voelen, is op zichzelf juist erg gezond. Emoties als angst, die heel onaangenaam voelen, zijn immers al sinds de oertijd ons natuurlijke, intuïtieve waarschuwingssysteem. Helemaal NIET luisteren naar je gevoel brengt je alleen maar verder in de problemen. Blind handelen in de piek van de emotie echter ook!

De natuurlijke rol van de emotie angst is om je in actie te zetten bij een dreiging, met het doel om in veiligheid te komen. Angst vertelt je daarbij vooral WAT je moet doen (bijv. vluchten of vechten), maar niet noodzakelijk HOE je dat het best kunt doen om op langere termijn écht stabiel in veiligheid te blijven. Dat is de rol van je bewust denkende brein.

Het gevaar van het handelen op basis van angst zit hem hierin, dat het dan moeilijker is dan bij de meeste andere emoties, voor je bewuste brein om zijn analytische functie uit te blijven oefenen. Bij angst gaat het hormoon adrenaline namelijk zijn werk doen. (Bij kwaadheid geldt hetzelfde.)

Adrenaline is natuurlijke ‘raketbrandstof’ die je helpt snel te reageren. Dit hormoon schakelt het bewust denkende brein uit en zet je in de “overleefstand” van primaire vecht-vlucht-bevries-reacties. En dat is ook echt nodig als er een acute dreiging is: wanneer je direct een sprint in moet zetten om een aanvallende leeuw, tijger of wolf te ontlopen.

Zo’n primaire reflex op basis van adrenaline is een korte explosie van kracht die het lichaam enorm veel energie kost. Ons bewuste denken komt er nauwelijks aan te pas.

Door het handelen in de PIEK van een angstgolf doen we daarom in de complexe menselijke wereld vaak juist meer schade dan goed. Dat is de reden dat angst spreekwoordelijk gezien inderdaad écht GEEN goede raadgever is, vooral niet in wereldwijde medische en economische crises! Er moet dan wel snel, maar juist ook heel bewust doordacht en met tegenwoordigheid van geest gehandeld worden.

Klik hier voor 3 tips om van reflex naar reflectie te schakelen in een crisis.

De 4 versterkers van de angstgolf

Een emotie als angst (maar ook bijvoorbeeld boosheid, schaamte, verdriet, etc.) gedraagt zich altijd als een golf. Soms is het niet meer dan een klein ‘kabbeltje’: het prikkeltje dat je automatisch een paar stappen naar de kant laat doen wanneer je op een weg staat en er in de verte een auto aankomt.

Er zijn vier versterkende omstandigheden waarbij zo’n angstprikkel als een ware vloedgolf kan gaan aanvoelen. En die dus je primaire aandrang om direct IN die reflex te handelen nog groter maken. Maar omdat die reflex automatisch je denkende brein uitschakelt, worden je acties en beslissingen MINDER effectief waar het gaat om overleven op de langere termijn.

Die vier omstandigheden zijn:

1. Wanneer je het gevaar niet kunt ontlopen, of je GELOOFT dat je het gevaar niet kunt ontlopen

Hoe dichter die auto nadert en hoe sneller hij rijdt, hoe sneller jij opzij moet springen en hoe meer ‘raketbrandstof’ je dus nodig hebt. Als je bijvoorbeeld niet of slecht kunt bewegen, reageert je lichaam automatisch met het produceren van méér adrenaline, om zoveel mogelijk snelheid te kunnen genereren op het moment dat je wel weer zou kunnen bewegen.

Uiteindelijk kan je daardoor verdoofd en bewusteloos raken. Een zebra die in de natuur niet meer aan een leeuw kan ontkomen, zal vanaf dat moment vrij snel bewusteloos raken. Dit is een genadige natuurlijke verdoving zodat het dier de pijn van het eind niet bewust hoeft mee te maken. Bij mensen werkt dit mechanisme feitelijk precies hetzelfde.

Wat we als mensen geloven, is wat we accepteren als realiteit, op basis van de informatie die we hebben. De moeilijkheid daarbij is, dat we niet altijd alle informatie hebben die er nodig is, of dat we niet altijd alle informatie accepteren die er beschikbaar is, om het hele plaatje van de realiteit te kunnen overzien.

Er zijn bijvoorbeeld vele eeuwen geweest waarin iedereen geloofde dat de aarde plat was en dat je er af zou vallen als je te ver uit de kust zeilde. Mensen waren daar dus acuut bang voor als ze op zee waren en de kust niet meer konden zien. Zelfs nadat bewezen was dat de aarde rond was en je er niet af kon vallen, duurde het waarschijnlijk nog wel even, voor echt alle kapiteins en matrozen die informatie ook durfden vertrouwen. Een heel lastige irreële angst die zowel de kapitein als de bemanning veel extra energie kostte, en dat terwijl er tijdens het varen al genoeg echte risico’s zijn!

2. Wanneer het gevaar (of datgene wat je GELOOFT dat een gevaar is) heel plotseling in je bewustzijn komt – waarbij er dus een ‘acute schrikfactor’ is

Als je uit het niets geconfronteerd wordt met iets dat in dat moment voelt als een enorme dreiging (of heel erg schrikt zonder dat er een concrete dreiging is) krijg je een extra grote adrenalinestoot tegelijk. Het bewustzijn kan zichzelf dan uitschakelen als het denkt dat het die dreiging niet zal overleven. Dat is de reden dat mensen letterlijk kunnen flauwvallen van angst.

Deze pandemie lijkt tamelijk vanuit het niets gekomen, omdat we in slaap waren gesust nadat eerdere ‘waarschuwingspandemieen’ van Vogelgriep en SARS niet zo dramatisch bleken als toen in het moment gedacht werd.

Zes jaar geleden vreesden we wekenlang dat Ebola massaal zou overslaan naar ons deel van de wereld. De reden dat dit niet gebeurd is, is omdat al sinds die tijd, Afrikaanse en westerse medische professionals nauw samenwerken om -vaak met direct gevaar zelf besmet te worden- voor de geisoleerde Ebolapatienten te zorgen. De strijd tegen Ebola is nog niet gestreden. Er is nog geen medicijn en er zijn vandaag de dag nog steeds nieuwe uitbraken.

Ebola is geen griepvirus en wordt niet via de lucht verspreid, maar is wel even ongeveer even besmettelijk als deze Covid-19 griep: een Eboladrager steekt gemiddeld 1.5-2.5 personen aan, een Coronadrager gemiddeld 2.2 personen. Ebola sloopt niet alleen mensen die al verzwakt zijn en ouderen, maar ook gezonde mensen. Het heeft een angstaanjagend sterftecijfer: 50% van de besmette personen overlijdt.

Bij deze Coronapandemie, die wel massaal wereldwijd aan het worden is, overleeft verreweg het grootste deel van de mensen het gelukkig zonder enige medische hulp. Het sterftecijfer is op dit moment niet nauwkeurig vast te stellen maar wordt geschat op gemiddeld 3.9% van het aantal infecties (bron: WHO).

In de totaal uit hun voegen barstende ziekenhuizen van Lombardije, ligt het sterftecijfer op dit moment rond de 7-9% van de gevallen. Dit komt omdat Italië een bevolking heeft met relatief veel ouderen, werd overrompeld door een crisis die in ongeacht welk land van Europa het eerst had kunnen landen, en waar we allemáál heel onterecht niet echt op voorbereid waren. [Tip: je kunt de gezondheidszorg in Italië, Nederland, Azie en die elders in de wereld, nu direct heel erg helpen in het bestrijden van de Coronapandemie met een donatie aan bijvoorbeeld het Rode Kruis, of Artsen Zonder Grenzen.]

3. Wanneer mensen om je heen ook angst voelen

Bij soorten die in groepen overleven, zijn emoties als angst letterlijk besmettelijk van individu op individu. Daaronder vallen wij als mens al sinds de oertijd ook, net als bijvoorbeeld paarden, koeien, schapen, herten, hondachtigen, vissen, enzovoort.

Groepsdieren leven evolutionair gezien volgens het principe ‘twee zien, horen, en voelen meer dan één’ in het zoeken van bescherming tegen natuurlijke dreigingen. Als degene naast ons iets voelt, registreren we dat automatisch en kunnen we dit gevoel ook direct overnemen.

In de natuur heb je immers geen tijd om eerst te evalueren of een dreiging concreet is of niet, want als er inderdaad een roofdier op je aan het azen is, ben je door die evaluatie waarschijnlijk te laat om het te ontlopen. Uitleg in woorden duurt dan zelfs al te lang.

Daarom geven we emoties letterlijk als ‘radiozenders’ aan elkaar door via ons lichamelijke energieveld. Het bestaan van dit energieveld is door het American Institute of Heart Math Research aangetoond, en met een elektro-magenetometer te registreren op een afstand van ongeveer 2.5 meter van ons lichaam.

4. Wanneer hij versterkt wordt door onverwerkte angst die je nog in je systeem hebt zitten, die graag verwerkt wil worden.

Wanneer menselijke reacties buitenproportioneel zijn aan de situatie, zijn onverwerkte angsten uit het verleden meestal de oorzaak. Dit is iets dat bij veel meer mensen dan je zou denken, een rol speelt! Vaak zijn we ons zelf niet bewust van deze trauma’s, omdat ze tientallen jaren in je onderbewuste onderdrukt kunnen blijven, en je bewustzijn ook zijn best doet dat zo te houden om normaal te kunnen functioneren.

Hoe lang die onderdrukte angst er ook zit, hij wil nog steeds de informatie aan je kwijt dat je in gevaar bent en moet vechten of vluchten. Daarom projecteert ons onderbewuste zulke onderdrukte angsten op élke situatie of aanleiding waarin we in mindere of meerdere mate angst voelen, in een poging het onderliggende trauma de juiste aandacht te laten krijgen om verwerkt en afgevloeid te worden.

Dit kan in een situatie als deze Coronacrisis voor veel extra paniek zorgen.

Al deze vier factoren spelen op dit moment in mindere of meerdere mate een rol in de Coronavirus-en-angstpandemie.

Zo schakel je van Adrenalinereflex naar Effectieve Reflectie

Zowel individueel als maatschappelijk is het blijven hangen in angstreflexen in deze situatie, even levensgevaarlijk als het virus zelf.

In het natuurlijke gedrag van kuddedieren zoals paarden zit een goede analogie om te leren handig die angstreflex om te zetten in effectieve reflectie en reactie.

Wanneer een paard gevaar denkt te voelen en een adrenalineprikkel in zijn systeem krijgt, handelt het daarnaar door bijvoorbeeld te gaan rennen. Als het een paar galopsprongen gemaakt heeft kijkt het opnieuw om zich heen. Is de dreiging er nog steeds gaat het eerst verder met in de vecht- of vluchtreflex handelen. Als de dreiging afgenomen is, schudt het paard zichzelf om de spanning los te laten, en gaat het onmiddellijk weer over tot de orde van de dag: grazen, sociale interactie, voortplanten, veulens opvoeden.

Een paard kan dus razendsnel schakelen van rust naar de hoogste ‘adrenalineversnelling’ en wat belangrijker is: even razendsnel weer terugschakelen naar rust!

Dit komt omdat het paard evolutionair gezien besloten heeft, om volledig zonder enige weerstand de onvoorspelbaarheid van het leven te accepteren. Ziekten en roofdieren en andere dreigingen zijn daar onderdeel van. Je daartegen verzetten kost allemaal energie die je niet kunt veroorloven te verspillen, als je effectief en fit met een onvermijdelijke nieuwe dreiging om wil kunnen gaan.

In de natuur is verreweg de beste manier om op crises te anticiperen, dus dreigingen accepteren in plaats van ontkennen, maar wel zonder er van in paniek te raken op momenten dat ze niet acuut zijn; en energie winnen door bewust goed voor jezelf te zorgen: gezond eten, rust nemen en genieten van goed gezelschap.

De juiste tijd daarvoor is al die momenten dat je niet écht acuut hoeft te vechten of vluchten.

Dat snelle emotionele ‘terugschakelvermogen’ van het paard tussen volledige paniek en totale zen, blijkt evolutionair gezien echt een heel slim dingetje! Paarden overleven er al bijna 10 x langer mee op aarde, dan de vreemde rechtoplopende aapachtigen die wij zijn. Het paard kan dit indien nodig, meerdere keren per dag, of zelfs per uur. Het is een emotionele spier die wij mensen ook kunnen trainen. Dat vergt wel oefening! Met recht noemt Linda Kohanov, pionier op het gebied van coaching met paarden, dit vermogen Emotionele Fitness.

Om dat te kunnen leren moet je eerst volledig accepteren dat zowel gevaar als veiligheid beide uiteindelijk altijd TIJDELIJK zijn. Het paard verspilt dus niet zijn energie met het piekeren over hoe oneerlijk het is dat er dreigingen zijn. Of met luchtkastelen bouwen over hoe heerlijk het zou zijn als al die dreigingen er niet waren. Het accepteert dat ze er simpelweg bij horen, en past zichzelf telkens weer evolutionair aan, om die zo goed mogelijk het hoofd te bieden. Hoe beter het daarin wordt, hoe langer de periodes van veiligheid, en lekker grazen met de rest van de kudde, aan elkaar worden, en hoe korter de momenten van angst en overlevingsstress.

We komen als maatschappij net uit een vrij lange periode van relatieve voorspoed. Als we net als een paardenkudde accepterend samenwerken, zal deze plotselinge crisis van economische onzekerheid en dreigende recessie, zo kort mogelijk kunnen zijn.

Drie stappen om met de realiteit van grote onzekerheid om te gaan

Gelukkig geldt alles wat ik hierboven vertel over de versterkende factoren en besmettelijkheid van de emotie angst, ook over gevoelens van hoop en vertrouwen. Die heb je namelijk hard nodig om in zware en onzekere tijden alle potentieel mogelijke oplossingen te kunnen blijven zien.

Hoop en vertrouwen zijn aangename gevoelens — en gelukkig zijn ook die binnen een “kudde” besmettelijk. Aan de voelbare aanwezigheid ervan herken je een goede leider: het is de persoon die jou het vertrouwen geeft, dat wat de moeilijkheid ook is, die zo goed mogelijk het hoofd geboden wordt, en op de een of andere manier overwonnen zal worden.

Geïnspireerd door het natuurlijke gedrag van het paard zijn dit drie stappen die je kunt toepassen om van reflex terug te gaan naar reflectie, en een gezond realistisch perspectief te houden over de toekomst:

1. Accepteer dat angst en onzekerheid onlosmakelijk bij het leven horen

Deze gevoelens zijn je natuurlijke instinct aan het woord. Dat kun je nu eenmaal niet uitzetten.

Je gevoel zelf is immers het probleem niet, maar het WAARSCHUWINGSSYSTEEM dat je probeert uit te leggen hoe het probleem waar het je voor wil waarschuwen, in elkaar zit. Dus laat die golf van angst gewoon maar even opkomen, hoe naar die ook voelt. Hem onderdrukken kost teveel energie en die heb je hard nodig op andere plekken. En erachter zit de helderheid.

2. Haal diep adem en vertrouw je eigen buikgevoel boven alles, vooral in het zoeken naar goede informatie.

Bij elke diepe ademteug, komt er zuurstof en daarmee letterlijk ruimte in je brein. Zuurstof is de meest belangrijke voedingsbodem voor goede beslissingen. Maak tijdens het ademhalen onderscheid tussen wat je zelf voelt, en welk gevoel meer van anderen komt.

Ren niet blind met de anderen mee. Accepteer geen informatie waar je alleen maar machteloos en klein van wordt. Vertrouw je eigen, eigenwijze buikgevoel-leiderschap. We zijn als samenleving wel een kudde, maar we zijn ook allemaal individueel in staat om de kudde op een gezonde manier te beïnvloeden met de besmettelijkheid van hoop en mogelijkheden, in plaats van met meer moeilijkheden.

Onderschat JOUW vermogen deze mensenkudde positief te beïnvloeden niet! Houd rekening met anderen maar stem JOUW acties af op wat JOUW innerlijke kompas je vertelt. Niemand anders heeft immers jouw overzicht, en zit in jouw unieke situatie.

3. Wees in het oog van de storm. Durf in elk moment terug te schakelen van paniek naar zen-zijn

Rust is geen nice-to-have optie. Rust is een basisvoorwaarde om goed te blijven functioneren. En rust KRIJG je inderdaad niet, die moet je zelf creëren. Stel je rustmomenten dus niet uit.

Alleen als je goed voor jezelf zorgt kun je goed voor anderen zorgen. En de letterlijke en figuurlijke wereld redden van de Coronapandemie of welke crisis dan ook. Met rust bedoel ik “accepteren dat er net paniek was, en dat er straks vast wel weer opnieuw paniek zal zijn maar dat die er NU gewoon heel even niet is omdat jij in het oog van de storm bent”.

Dat kan in elke situatie, zelfs tijdens een levensreddende medische interventie met een dreigend tekort aan ventilatoren, een micro of macro-kinderopvangcrisis, of de vijandige overname van je bedrijf door een Coronapandemie of een concurrent.

Heb je even rust nodig? Zorg dan dat je er veilig en verantwoord een paar minuten tussen uit knijpt – al is het alleen maar mentaal, om punten 1 en 2 hierboven even te doorlopen.

Voel je voeten op de grond, concentreer je op je ademhaling, en gun jezelf dat heerlijke kopje fair trade koffie of biologische thee (die gelukkig nog steeds volop in de winkel ligt als iedereen zijn gezonde verstand gebruikt). Neem er vooral een stuk biologische chocola bij, of iets anders wat je lekker vindt, en geniet daar ook echt even bewust met je volle aandacht van. Genieten mag. Als je het bewust doet met je aandacht bij je lichaam en je beide voeten op de grond, geeft het energie en is het goed voor het brein.

Je vindt wel een mogelijkheid om even terug naar Zen te schakelen. Ja heus, het kan echt. Ook al werk je op de intensive care van dat kleine ziekenhuis in Udden, Brabant, in het epicentrum van de Nederlandse uitbraak. Of op de beurs op zo’n Zwarte Werkdag. En ook al zijn al je collega’s en familieleden in rep en roer bezig met de volgende letterlijke of figuurlijke Coronapatiënt, komt je vliegbranche-ondersteunende bedrijf in een financiële luchtzak terecht, en vergaat de hele financiële wereld zoals we die de afgelopen vijf evolutionaire seconden gekend hebben weer eens volledig.

Die paar vitale minuten van JOUW rust en reflectie NU, zijn nodig om dit best lastige medische en economische varkentje gewoon toch maar te gaan wassen. Ze zouden de levens van heel veel van die letterlijke en figuurlijke Coronapatiënten straks, nou net eens kunnen redden!

Blijf gezond,

Josselien Janssens
Trainer-coach Leiderschapsontwikkeling, Teambuilding, Persoonlijke groei
Advanced Eponaquest Instructor
Master Herder Instructor
Medicine Horse Way Master Instuctor

…
…
…

Vanwege de Corona-crisis worden de Eponaquest introductiesessies voorlopig alleen digitaal gehouden. Wil je meer weten over coaching met paarden en/of de Eponaquest opleiding in Nederland?